Lạm bàn về việc thu phí di sản Hội An - Angkor...

Hội An. Ảnh TL Di sản Angkor ở Siem Reap trước đây chính phủ Campuchia trực tiếp khai thác, nhưng mỗi năm chỉ thu được khoảng vài trăm ngàn USD. Năm 1999, Công ty Sokimex đứng ra xin đấu thầu, bỏ tiền đầu tư và bán vé tham quan Angkor với mức khoán 1 triệu USD trả cho chính phủ Campuchia. Năm trước hết Sokimex thu được 2,5 triệu USD, trả chính phủ 1 triệu, họ lời 1,5 triệu USD. Chính phủ Campuchia cũng không phải dễ chơi, thấy lời quá, nên bẻ kèo bắt Sokimex phải làm lại giao kèo mà theo đó tỷ lệ ăn chia sẽ là 70/30 (chính phủ 70 - Sokimex 30) rồi năm sau nữa lại tăng lên 75/25, Sokimex không bỏ cuộc, vẫn đeo bám và nối đầu tư cho Angkor ngày một xứng danh "Di sản thế giới" hơn, và cố nhiên lượng du khách nước ngoài đến tham quan Angkor càng ngày càng tăng, chính phủ thu tiền triệu, và Sokimex cũng vẫn lời cả triệu USD. Phải chăng Sokimex của người Campuchia quá giỏi kinh doanh di sản?. Xin thưa, ông chủ của Sokimex là Sok Kong, một người Campuchia gốc Việt, bố mẹ của ông là người Việt Nam miền Tây Nam Bộ chánh gốc sinh ra ông ở Campuchia. Năm 1975, ông Sok Kong về Việt Nam (Đồng Tháp) làm ruộng cho đến năm 1979 ông quay lại Campuchia khởi nghiệp với tài sản là 1,5 chỉ vàng... Sok Kong bây chừ là một trong những tỷ phú giàu nhất Campuchia... Tôi nhớ hồi xưa, Doan Trang có viết một bài về ông Sok Kong thật hay trên báo tuổi xanh. Người Việt mình đâu có kém cạnh ai trong tu bổ và khai phá di sản vững bền. Trộm nghĩ thử mời một thương gia đứng ra khai hoang các di sản như Hội An, Huế, Phong Nha - Kẻ Bàng... Theo hướng bền vững, bảo tồn và có được nguồn thu tu chỉnh, thay vì cứ giao khoán việc kinh dinh, khẩn hoang di sản cho chính quyền các địa phương theo kiểu lượm bạc cắc, mà thỉnh thoảng dân sở tại chẳng được xơ múi gì mà di sản càng ngày càng lụn bại... Vài điều lạm bàn thêm những gì tôi biết, có gì chưa đúng xin chỉ giáo. Xin không bàn việc thu hay không thu phí "khai khẩn di sản" Hội An, nhưng nếu có thu phí, mình thử nên làm giống Campuchia với Angkor. Ví dụ, giá vé vào cửa tham quan Angkor trong một ngày là 20 USD, ba ngày 40 USD và một tuần là 60 USD. Nếu mua loại vé ba ngày trở lên, không có nghĩa du khách phải đi liên tục ba ngày mà được vào cửa 3 lần trong 7 ngày, mua vé một tuần có tức thị vào 7 lần trong vận hạn một tháng. Angkor nhiều cái để coi người ta thu cao, Hội An mình ít cái coi nên thu thấp hơn, thí dụ (5-10-20). Điều đặc biệt là Angkor chỉ thu phí người ngoại quốc, còn người Campuchia vào miễn phí, vì họ quan niệm: Di sản này của tiên tổ người Khmer để lại, con cháu Khmer tất nhiên được hưởng thụ di sản mà không mất tiền. Theo